กระถาง Organic Plant Pot : โครงการโรงเรียนปลอดขยะ Zero Waste School

        เป็นที่ทราบกันดีว่าวัสดุที่ทำมาจากพลาสติกนั้น เป็นวัสดุที่ย่อยสลายยาก และต้องใช้เวลาหลายสิบปีทีเดียวกว่าพลาสติกเหล่านี้จะย่อยสลาย ที่สำคัญ พลาสติก ยังเป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดภาวะโลกร้อน ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญของโลกอยู่ในขณะนี้หลายฝ่ายทั้งภาครัฐและเอกชน ต่างหันมาช่วยกันรณรงค์ในเรื่องของการลดสภาวะโลกร้อนด้วยกันหลายวิธี และวิธีลดการใช้พลาสติกก็เป็นอีกแนวทางในการรณรงค์ในเรื่องดังกล่าว
         โรงเรียนระหายวิทยา  ได้ร่วมกันคิดค้นวิธีการผลิตกระถางเพาะชำจากวัสดุทางการเกษตรขึ้นมีวัตถุประสงค์เพื่อให้เป็นอีกแนวทางหนึ่งในการลดการใช้กระถางพลาสติกลง โดยมี ท่านผู้อำนวยการศิริกุล เก่าราชการ ผู้อำนวยการโรงเรียนระหานวิทยา ได้มีแนวคิดในการนำ เศษหญ้า เศษอาหาร กระดาษใช้แล้วสองหน้า มาทำให้เกิดประโยชน์ ขึ้นใหม่ โดยการนำเศษใบไม้มาหมักให้เป็นปุ๋ย นำเศษหาหาร และขยะอินทรีย์ มาเลี้ยงไส้เดือนเพื่อให้เกิดปุ๋ย มูลไส้เดือน และเศษหญ้า ที่ตัดจากสนาม เป็นประจำ และนำวัตถุดิบดังกล่าว มาประกอบกันขึ้นเพื่อเป็นกระถางเพาะชำกล้าไม้ เพื่อทดแทนและลดการใช้กระถางและถุงเพาะชำที่ทำมาจากพลาสติก
       
       “ในการศึกษาครั้งนี้ คณะผู้จัดทำได้ทำการศึกษาและจัดสร้างกระถางจากวัตถุดิบในโรงเรียน จำนวน 4 ชนิดด้วยกัน ได้แก่          

          1. หญ้าแห้งสับละเอียด                                                   

2. มูลไส้เดือนดิน RWS’s Farm                                          

3. ปุ๋ยหมัก        RWS’s Farm

4. กระดาษใช้แล้ว 2 หน้าแช่น้ำจนเปื่อย    นำไปกวนกับกาวแป้งเปียกให้เหนียว ในอัตราส่วน  1 : 1

 ซึ่งผลจากการศึกษาพบว่ากระถาง อัตราส่วนที่ดีที่สุดในการขึ้นรูปกระถางคือ 6 : 3 : 3 : 2

           นอกจากนี้ ผลจากการนำเอากระถาง OPP ไปใช้งานจริง พบว่ามีความแข็งแรงและทนทานของกระถางอยู่ในระดับที่ดี มีความยืดหยุ่นสูง รากของกิ่งสามารถชอนไชออกจากก้นของกระถางได้ดี มีความ สามารถในการอุ้มน้ำและการระบายความร้อนของกระถางอยู่ในระดับดี และเมื่อฝังกระถางลงในดินรากของกิ่งชำยังสามารถชอนไชออกทางด้านล่างและด้านข้างของกระถางได้ดี อีกทั้งกระถางที่ทำ วัตถุดิบดังกล่าวนี้ นี้ยังสามารถย่อยสลายเองได้ตามธรรมชาติ และเป็นอาหารของพืชได้ดีอีกด้วย
วิธีการดำเนินการ

          1. ศึกษาทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการออกแบบและพัฒนาเครื่องขึ้นรูปกระถางออร์แกนิค OPP 

          2. ศึกษาข้อมูลและหลักการทำงาน ออกแบบรูปร่างชิ้นส่วน

          3. รวบรวมรายการวัสดุ และอุปกรณ์ต่างๆ และจัดหาตามรายการ

          4. ดำเนินการสร้างเครื่องขึ้นรูปกระถางออร์แกนิค OPP

          5. ตรวจสอบการทำงานของเครื่องขึ้นรูปกระถางออร์แกนิค OPP

          6. ทดลองการทำงานของเครื่องขึ้นรูปกระถางออร์แกนิค OPP

          7. ตรวจสอบข้อบกพร่องและทำการปรับปรุงแก้ไข

          8. บันทึกผลการทำงานวิเคราะห์และสรุป   

 สำหรับวิธีการผลิตกระถาง OPP ประกอบด้วยส่วนผสมดังนี้

          1. หญ้าแห้งและเศษใบไม้สับละเอียด                                                   

          2. มูลไส้เดือนดิน RWS’s Farm                                         

          3. ปุ๋ยหมัก        RWS’s Farm                                          

          4. กระดาษใช้แล้ว 2 หน้าแช่น้ำจนเปื่อย    นำไปกวนกับกาวแป้งเปียกให้เหนียว ในอัตราส่วน  1 : 1

 ซึ่งผลจากการศึกษาพบว่ากระถาง อัตราส่วนที่ดีที่สุดในการขึ้นรูปกระถางคือ 6 : 3 : 3 : 2 ( ถัง 15.5 x 31 x 20 ซม. ) ผสมคลุกเคล้าให้เข้ากัน จากนั้นนำไปอัดด้วยเครื่องอัดกระถาง ด้วยมือ ซึ่งเป็นประดิษฐ์ขึ้นจากการระดมความคิดของครู นักเรียน และคณะกรรมการสถานศึกษา โดยการนำของท่านนายกวันชัย ศิริพันธ์ นายกองค์การบริหารส่วนตำบลบึงสามัคคี เป็นผู้สนับสนุนวัสดุอุปกรณ์ ในครั้งนี้ ด้วยแรงอัดดังกล่าวจะทำให้กระถางที่ได้ออกมามีรูปทรงและลักษณะตามที่ต้องการ และเมื่อนำไปตากแดดจะไม่เกิดรอยร้าวรวมทั้งไม่แตกที่ปากขอบกระถางด้วย ทั้งนี้ ส่วนผสมดังกล่าวจะผลิตกระถางขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 6 นิ้วได้จำนวน 20 กระถาง และหลังจากนำกระถางที่ได้ไปตากทิ้งไว้ประมาณ 2 แดด เมื่อกระถางแห้งดีแล้วก็สามารถนำไปใช้งานได้ทันที โดย กระถาง OPP ดังกล่าวมีต้นทุนอยู่ที่ ประมาณ 8 บาท/กระถาง 

       หลังจากที่ได้ทำการศึกษาและทดสอบใช้กระถางที่จัดสร้างขึ้นในขั้นต้นแล้วทางคณะผู้จัดทำได้นำกระถาง OPP ไปทดสอบใช้จริง ภายในโรงเรียน และเผยแพร่ต่อ ชุมชน เทศบาล โรงเรียน ในเขตบริการ คณะผู้จัดทำได้ทำการประเมินคุณสมบัติและคุณภาพของกระถางด้วยกันสองส่วน คือ ทางด้านลักษณะทั่วไปของกระถาง ผลการประเมินพบว่าอยู่ในระดับดี ส่วนคุณภาพของกระถางเมื่อนำไปใช้งานจริง ผลการประเมินก็อยู่ในระดับดีเช่นเดียวกัน
          การนำกระถาง OPP ไปทดลองใช้งานในการเพาะชำกล้าไม้ ว่า หากเปรียบเทียบในเรื่องของความคงทน พลาสติกจะทนกว่าอยู่แล้ว แต่ในเรื่องของการอุ้มน้ำกระถาง OPP  สามารถอุ้มน้ำได้นานกว่า นอกจากนี้ เวลานำต้นไม้จากกระถางไปปลูก หากใช้กระถางพลาสติกในการเพาะชำจะทำให้รากต้นไม้ขาดได้ เพราะจะต้องดึงต้นไม้ออกจากระถางก่อนนำไปปลูก แต่ในทางกลับกัน หากใช้กระถาง OPP สามารถนำต้นกล้าไปปลูกทั้งกระถางได้เลยโดยไม่ต้องเสียเวลาดึงต้นกล้าออกจากกระถาง รากต้นกล้าจึงไม่มีโอกาสที่จะขาดออกจากต้นทำให้ต้นไม้ที่เพาะในกระถาง OPP เจริญเติบโตได้ดีกว่า 

         “การใช้กระถาง OPP สามารถอุ้มน้ำได้ดีกว่าและนานกว่า สามารถรดน้ำทิ้งไว้ 2-3 วัน ค่อยกลับมารดอีกทีก็ได้ ทำให้ไม่ตองกังวลเวลาไปไหนนาน 2-3 วัน นอกจากนี้การที่รากต้นกล้าไม่ขาดทำให้เห็นความแตกต่างในการเจริญเติบโตได้อย่างชัดเจนทีเดียว กระถาง OPP จึงเหมาะสำหรับคนที่ไม่ค่อยมีเวลาดูแลต้นไม้ อีกด้วย

ประโยชน์ที่ได้รับ

1. สามารถใช้กระถางออร์แกนิค OPP แทนถุงพลาสติกเพาะกล้า เนื่องจากกระถางสามารถเพาะปลูกพืชลงดินได้เลย และสามารถใช้แทนกระถางต้นไม้พลาสติก เนื่องจากมีความคงทนในการใช้งาน

2. ช่วยป้องกันรากพืชไม่ให้เกิดการกระทบกระเทือนขณะย้ายกล้าลงปลูกในดิน

3. ช่วยระบายอากาศได้ดี เมื่อลงดินแล้วใช้แทนปุ๋ยได้ช่วยทำหน้าที่ปรับดินให้พันธุ์ไม้เติบโตได้ง่าย